@scientias.nl@rss-parrot.net
I'm an automated parrot! I relay a website's RSS feed to the Fediverse. Every time a new post appears in the feed, I toot about it. Follow me to get all new posts in your Mastodon timeline! Brought to you by the RSS Parrot.
---
Het laatste nieuws en achtergronden over wetenschap en technologie, o.a. over het heelal, nieuwe innovaties, onze planeet en de mens.
Site URL: scientias.nl
Feed URL: scientias.nl/feed
Posts: 46
Followers: 2
Kunnen we ooit weten of AI bewust is? Dat wordt moeilijk, zegt deze filosoof
https://scientias.nl/kunnen-we-ooit-weten-of-ai-bewust-is-dat-wordt-moeilijk-zegt-deze-filosoof/
Published: December 20, 2025 10:02
Chatbots worden steeds slimmer en menselijker. Maar betekent dat ook dat ze iets ervaren? Filosoof Tom McClelland legt aan Scientias.nl uit waarom we daar waarschijnlijk nooit achter gaan komen en waarom de techwereld dat misschien wel prima vindt. Als jeā¦
Kan kaas je echt beschermen tegen dementie?
https://scientias.nl/kan-kaas-je-echt-beschermen-tegen-dementie/
Published: December 20, 2025 08:00
Decennialang kregen we te horen: kies magere producten, want vet is slecht voor je. Maar nu blijkt dat het toch wat genuanceerder ligt. Het eten van kaas en room wordt in een nieuw Zweeds onderzoek namelijk gelinkt aan een lager risico op dementie. Is eenā¦
Wat is er zo bijzonder aan de pas ontdekte nieuwe soort spitssnuitdolfijn in de Westerschelde?
Published: December 19, 2025 18:00
Er is een nieuwe uitgestorven soort spitssnuitdolfijn ontdekt in de Westerschelde. Het dier leefde tussen de 8,1 en 7,5 miljoen jaar geleden en is net even anders dan zijn hedendaagse soortgenoten. De naam? Flandriacetus gijseni. Het eerste deel van zijnā¦
Vogelsnavel evolueert razendsnel tijdens de pandemie
https://scientias.nl/vogelsnavel-evolueert-razendsnel-tijdens-de-pandemie/
Published: December 19, 2025 16:00
Een nieuw onderzoek laat zien hoe snel evolutie plaats kan vinden. Toen de UCLA-campus in Los Angeles tijdens de pandemie bijna leeg was veranderde er iets opmerkelijks bij een vaste bewoner: de grijze junco. De snavel van deze stadsvogels werd in korteā¦
Bijlen voor mannen, potten voor vrouwen? Dit grafveld vertelt een ander verhaal
Published: December 19, 2025 14:04
Op school wordt de geschiedenis van de prehistorie uitgelegd aan de hand van plaatjes van mannen met bijlen en vrouwen die potten maken. Maar hoe weten we dat dit zo was? Is er bewijs voor deze rolpatronen? Uit recent onderzoek van de Universiteit Leidenā¦
Zeehonden zwemmen wat af: vaak worden landsgrenzen doorkruist om aan voedsel te komen
Published: December 19, 2025 12:00
Zeehonden houden zich niet aan landsgrenzen. Zo jagen ze vaak in de wateren van een ander land. Een nieuw onderzoek onder leiding van de University of St Andrews laat op een kaart zien waar grijze en gewone zeehonden wonen en waar ze jagen. Hieruit blijktā¦
Hoe je hersenen afstand bijhouden zonder dat je ook maar iets kan zien
https://scientias.nl/hoe-je-hersenen-afstand-bijhouden-zonder-dat-je-ook-maar-iets-kan-zien/
Published: December 19, 2025 10:00
Je brein beschikt over een ingebouwde afstandsmeter. Onderzoekers weten nu (waarschijnlijk) hoe die werkt. Onderzoekers van het Max Planck Florida Institute for Neuroscience (MPFI) ontdekten een nieuwe manier waarop de hippocampus van muizen afstand kanā¦
Op deze manier heb je het heelal nog nooit gezien
https://scientias.nl/op-deze-manier-heb-je-het-heelal-nog-nooit-gezien/
Published: December 19, 2025 07:33
Astronomische beelden zijn vaak spectaculair. Maar de prachtige kleuren die je ziet, zijn meestal gekozen om het plaatje mooi te maken, niet om te laten zien wat er werkelijk aan de hand is. Een nieuwe techniek draait dat om door met kleuren te vertellenā¦
Evolutie deel 5: Moderne Evolutie | Scientias Podcast 49
https://scientias.nl/evolutie-deel-5-moderne-evolutie-scientias-podcast-49/
Published: December 19, 2025 06:32
Deze aflevering gaat over de moderne evolutietheorie. Darwin en de zijnen wisten veel, maar ook heel veel niet. Wil je alles weten over de moderne theorie? Luister deze aflevering of begin bij aflevering 45 en verder (46, 47 en 48) voor alles over Darwinā¦
Wat een Harry Potter-quiz onthult over ondernemers in de echte wereld
https://scientias.nl/wat-een-harry-potter-quiz-onthult-over-ondernemers-in-de-echte-wereld/
Published: December 18, 2025 18:00
Uit nieuw onderzoek waar de Universiteit van Amsterdam aan meewerkte, blijkt dat een fictief persoonlijkheidssysteem, zoals de Zweinsteinafdelingen in Harry Potter, iets kan zeggen over hoe mensen in het echt naar ondernemerschap kijken. Het team vanā¦
Enorme slush puppy: de grootste maan van Saturnus is toch geen oceaanwereld
https://scientias.nl/enorme-slush-puppy-de-grootste-maan-van-saturnus-is-toch-geen-oceaanwereld/
Published: December 18, 2025 16:00
Titan staat al jaren bekend als een van de spannendste plekken in ons zonnestelsel: een maan met meren, regen en een oceaan met vloeibaar water. Maar nieuw onderzoek in Nature zet een dikke streep door dit verhaal. Onder het ijs van Saturnusā grootste maanā¦
Aardbevingen in Groningen voelen zwaarder dan in Japan, hoe zit dat? | Short
https://scientias.nl/aardbevingen-in-groningen-voelen-zwaarder-dan-in-japan-hoe-zit-dat-short/
Published: December 18, 2025 14:45
Diederik legt uit hoe het komt dat een aardbeving in Groningen zwaarder voelt dan in Japan. In Groningen hoor je vaak: āHet was maar 3.4.ā Maar dat cijfer vertelt niet wat bewoners echt meemaken. De magnitude zegt vooral hoeveel energie er vrijkwam bij deā¦
Webb stuit op bizarre, citroenvormige exoplaneet rond pulsar
https://scientias.nl/webb-stuit-op-bizarre-citroenvormige-exoplaneet-rond-pulsar/
Published: December 18, 2025 14:00
Astronomen hebben met de James Webb-ruimtetelescoop een unieke exoplaneet ontdekt die om een pulsar draait. De planeet, die door getijdenkrachten tot een citroen is vervormd, heeft een atmosfeer die voor een groot deel uit pure koolstofmoleculen bestaat.ā¦
Explosie van aantal mensen dat ADHD-medicijnen slikt: dit zijn de oorzaken
https://scientias.nl/explosie-van-aantal-mensen-dat-adhd-medicijnen-slikt-dit-zijn-de-oorzaken/
Published: December 18, 2025 12:00
Je hoeft niet lang door TikTok te scrollen tot je āeen vrouw met ADHDā tegenkomt. Ze komt altijd te laat, is chronisch haar sleutels kwijt en kan zich maar moeilijk concentreren. Het medicijngebruik tegen de stoornis laat eenzelfde stijgende lijn zien alsā¦
Kanker saboteert de biologische klok van het brein al in een heel vroeg stadium (en dat heeft grote gevolgen)
Published: December 18, 2025 10:00
Het menselijk lichaam draait op een strak geregisseerd dag-nachtritme. Maar nieuw onderzoek laat zien dat kanker die delicate timing al in een vroeg stadium kan ontregelen, met ingrijpende gevolgen voor het stressniveau, de slaapkwaliteit en zelfs hetā¦
Metabolieten in fossiele botten verraden wat een dier vroeger heeft gegeten
https://scientias.nl/metabolieten-in-fossiele-botten-verraden-wat-een-dier-vroeger-heeft-gegeten/
Published: December 18, 2025 07:30
In gefossiliseerde botten van dieren hebben onderzoekers voor het eerst metabolieten gevonden. Metabolieten zijn kleine moleculen die een rol spelen bij onder meer vertering en andere processen in het lichaam. Die chemische sporen vertellen niet alleenā¦
AI slurpt nu al evenveel energie als Nederland tijdens piekuren en het waterverbruik is nog gekker
Published: December 17, 2025 18:00
Hoeveel energie en water kost kunstmatige intelligentie? Techbedrijven houden die informatie liever voor zich. Alex de Vries-Gao, een onderzoeker van de VU Amsterdam, deed een poging om het te becijferen en het resultaat is confronterend. Sinds ChatGPTā¦
Waterstof als groene redder? Laten we toch maar voorzichtig zijn, zeggen onderzoekers
Published: December 17, 2025 16:05
Waterstof is volgens sommigen de schone energiedrager van de toekomst. Maar zo onschuldig is het gas niet: in de atmosfeer versterkt het indirect de opwarming van de aarde. Een internationaal team van onderzoekers heeft nu de wereldwijdeā¦
Waarom zetten we windmolens niet gewoon dichter bij elkaar? | Short
https://scientias.nl/waarom-zetten-we-windmolens-niet-gewoon-dichter-bij-elkaar-short/
Published: December 17, 2025 14:27
Diederik legt uit waarom dat niet handig is. Waarom zetten we windmolens eigenlijk niet dichter op elkaar? De vraag duikt regelmatig op, bijvoorbeeld op TikTok, en het antwoord is vooral: omdat windmolens elkaars opbrengst kunnen wegvagen. Een turbineā¦
Liefde als medicijn: een sterke relatie beschermt het hart
https://scientias.nl/liefde-als-medicijn-een-sterke-relatie-beschermt-het-hart/
Published: December 17, 2025 14:00
Bij een hartinfarct of andere hartaandoening is niet alleen de patiĆ«nt het slachtoffer. De pijn wordt ook gevoeld door de partner en andere mensen die dichtbij staan. Nieuw onderzoek maakt nu duidelijk dat een liefdesrelatie cruciaal kan zijn bij hetā¦
Amerikanen overschatten vaak hoeveel trollen er echt online te vinden zijn
https://scientias.nl/amerikanen-overschatten-vaak-hoeveel-trollen-er-echt-online-te-vinden-zijn/
Published: December 17, 2025 12:00
Uit een nieuw onderzoek blijkt dat Amerikanen vaak overschatten hoeveel gebruikers schadelijke content plaatsen. Als je veel op sociale media zit kan het best verleidelijk zijn om te denken dat er hele hordes aan trollen zijn: mensen die moedwillig ruzieā¦
Doorzichtige zebravissen laten zien wat stress met hun afweer doet
https://scientias.nl/doorzichtige-zebravissen-laten-zien-wat-stress-met-hun-afweer-doet/
Published: December 17, 2025 10:00
Als je gestrest bent, merk je dat in je lijf. Allerlei systemen, waaronder het immuunsysteem, worden beĆÆnvloed. Biologen Marcel Schaaf en Erin Faught van de Radboud Universiteit onderzoeken hoe dat werkt. Uit hun onderzoeken blijkt hoe stress het gedragā¦
Onopvallend fossiel blijkt boordevol unieke bijennesten te zitten
https://scientias.nl/onopvallend-fossiel-blijkt-boordevol-unieke-bijennesten-te-zitten/
Published: December 17, 2025 07:30
In een grot op het eiland Hispaniola hebben paleontologen iets heel bijzonders gevonden. Het gaat om sporen van oude bijen die hun nesten bouwden in holtes van fossielen. Het is de eerste keer dat zoān nest is gevonden in een onaangetast fossiel. Hetā¦
Van 2,0 naar 3,4 gigaton: uitstoot door natuurbranden blijkt fors onderschat
https://scientias.nl/van-20-naar-34-gigaton-uitstoot-door-natuurbranden-blijkt-fors-onderschat/
Published: December 16, 2025 18:00
De totale uitstoot van broeikasgassen en fijnstof die veroorzaakt wordt door natuurbranden is bijna 70 procent hoger dan eerder werd gedacht. Dit ontdekten onderzoekers van Wageningen University & Research in samenwerking met onder andere NASA en een reeksā¦
Geblesseerd tijdens je menstruatie? Dan kan je herstel misschien langer duren
https://scientias.nl/geblesseerd-tijdens-je-menstruatie-dan-kan-je-herstel-misschien-langer-duren/
Published: December 16, 2025 16:01
Vrouwelijke topvoetballers raken niet vaker geblesseerd wanneer ze hun regels hebben dan op andere momenten in hun cyclus. Maar als ze wĆ©l geblesseerd raken wanneer het weer zover is, dan is de blessure vaak een stuk ernstiger. Dat blijkt uit onderzoek bijā¦
Allemaal familie! In de 48ste Scientias Podcast-aflevering
https://scientias.nl/allemaal-familie-in-de-48ste-scientias-podcast-aflevering/
Published: December 16, 2025 15:35
Allemaal familie van elkaar. Check hem snel, nummer 49, in je favoriete podcastapp. Meer wetenschap? Lees de nieuwste artikelen op Scientias.nl .
Condensstrepen van vliegtuigen veroorzaken veel meer klimaatschade dan gedacht
https://scientias.nl/condensstrepen-van-vliegtuigen-veroorzaken-veel-meer-klimaatschade-dan-gedacht/
Published: December 16, 2025 14:00
Dat de luchtvaart een flinke berg CO2-uitstoot veroorzaakt, weten we allemaal wel, maar de gevolgen voor het klimaat reiken nog verder dan dat. Volgens een nieuwe studie verergeren ook de condensstrepen van vliegtuigen de opwarming van de aarde. Maar daarā¦
Darmbacteriƫn kunnen mogelijk MS versnellen door je immuunsysteem voor de gek te houden
Published: December 16, 2025 12:00
Uit een nieuw onderzoek blijkt dat je darmbacteriĆ«n soms nĆ©t iets te veel op je myelinelaag lijken. Onderzoekers van de Universiteit van Basel laten in een nieuw onderzoek met muizen zien dat sommige darmbacteriĆ«n het immuunsysteem kunnen misleidenā¦
Deze zes symptomen van een depressie vergroten mogelijk je kans op dementie
https://scientias.nl/deze-zes-symptomen-van-een-depressie-vergroten-mogelijk-je-kans-op-dementie/
Published: December 16, 2025 10:00
Zo halverwege het leven ervaren veel mensen een moeilijke periode, vaak gekscherend de midlifecrisis genoemd. De depressieve symptomen die dan opdoemen, blijken een voorspeller voor het risico op dementie meer dan twintig jaar later, stelt een nieuweā¦
Aarde-achtige planeten komen mogelijk veel vaker voor in het heelal dan gedacht
https://scientias.nl/aardachtige-planeten-komen-mogelijk-veel-vaker-voor-in-het-heelal-dan-gedacht/
Published: December 16, 2025 07:33
Waarom heeft de aarde precies genoeg water om leven mogelijk te maken, maar niet zo veel dat we op een waterwereld leven? Japanse onderzoekers denken dat dit komt doordat een nabije supernova ons zonnestelsel in de juiste stoffen baadde. En het mooie is:ā¦
Groot Canadees onderzoek neemt alle twijfel weg: coronavaccin beschermt moeder Ć©n baby
Published: December 15, 2025 18:00
Een coronaprik tijdens de zwangerschap verkleint de kans op vroeggeboorte en ernstige Covid-19 flink. Dat blijkt uit een van de grootste studies ooit naar het virus en zwangerschap. De boodschap is duidelijk: vaccineren werkt, zeker ook als je zwangerā¦
Waarom is wind in de winter krachtiger dan in de zomer? Ook bij dezelfde windkracht
Published: December 15, 2025 16:40
Hoe kan het nou dat de wind harder waait in de winter dan in de zomer? Meer wetenschap? Lees de nieuwste artikelen op Scientias.nl .
Dit onderzoek voorspelt wanneer welke gletsjer gaat verdwijnen
https://scientias.nl/dit-onderzoek-voorspelt-wanneer-welke-gletsjer-gaat-verdwijnen/
Published: December 15, 2025 16:00
Gletsjers smelten al jaren weg, maar een nieuw onderzoek laat nu zien wanneer individuele gletsjers waarschijnlijk helemaal gaan verdwijnen. Een internationaal team onder leiding van onderzoekers van ETH ZĆ¼rich heeft voor het eerst berekend hoeveelā¦
ISS-bemanning wisselt, lanceerbasis in Kazachstan bezwijkt
https://scientias.nl/iss-bemanning-wisselt-lanceerbasis-in-kazachstan-bezwijkt/
Published: December 15, 2025 14:00
Een beeldverhaal van de recente wisseling van bemanning aan boord van het ISS. Die helaas niet geheel vlekkeloos verliep op de grondā¦ Ongeveer eens per half jaar wisselt de aanwezige bemanning van het ruimtestation ISS. Tegenwoordig ook via Amerikaanseā¦
Italiaanse beren worden stilaan ātamā en dat komt misschien door de mens
https://scientias.nl/italiaanse-beren-worden-stilaan-tam-en-dat-komt-misschien-door-de-mens/
Published: December 15, 2025 12:02
Bruine beren in de Apennijnen zijn een van de meest geĆÆsoleerde berenpopulaties ter wereld. Maar hoewel ze geen contact hebben met hun neefjes en nichtjes elders in Europa, komen ze wel vaak in contact met de mens. En dat lijkt ze misschien ātammerā teā¦
Honderden aardbevingen ontdekt aan het uiteinde van de Doomsday-gletsjer
https://scientias.nl/honderden-aardbevingen-ontdekt-aan-het-uiteinde-van-de-doomsday-gletsjer/
Published: December 15, 2025 10:23
Soms breken er op Antarctica zulke grote stukken ijs van een gletsjer af, dat ze een aardbeving veroorzaken. Tot nu toe leek het weinig voor te komen, maar een onderzoeker heeft ontdekt dat er tussen 2010 en 2023 honderden van zulke bevingen hebbenā¦
āNatte lavabolā: walgelijk hete exoplaneet heeft dampende verrassing in petto
https://scientias.nl/natte-lavabol-walgelijk-hete-exoplaneet-heeft-dampende-verrassing-in-petto/
Published: December 14, 2025 16:00
Een gloeiend hete rotsplaneet ver buiten ons zonnestelsel blijkt een flinke atmosfeer te hebben. Dat ontdekten astronomen met NASAās James Webb-ruimtetelescoop. De vondst zet onze ideeĆ«n over kleine, kokende werelden op zijn kop. Hij draait in minder danā¦
Hubble ziet gevolgen van galactisch geweld: Verstoord sterrenstelsel NGC 1511 maakt overuren
Published: December 14, 2025 15:00
Op zoān 50 miljoen lichtjaar afstand woedt een kosmisch trekspel. De Hubble-ruimtetelescoop legde het spectaculaire resultaat vast: sterrenstelsel NGC 1511, vervormd en tot intense stervorming aangezet door haar lompe buren. Een galactische buurt waar jeā¦
Zo goedkoop is een trollenleger: Cambridge duikt in wereldwijde botmarkt
https://scientias.nl/zo-goedkoop-is-een-trollenleger-cambridge-duikt-in-wereldwijde-botmarkt/
Published: December 14, 2025 14:00
De nepaccounts op socialmediaplatforms als Facebook, Tiktok, Instagram en X rijzen de pan uit. En dat is niet voor niks, met een trollenleger op bestelling kun je heel effectief producten aan de man brengen of erger nog: de publieke opinie manipuleren. Eenā¦
Er trekt vandaag een āgolf van lichtā over de aarde ter nagedachtenis aan overleden kinderen
Published: December 14, 2025 12:00
Vandaag trekt er in het kader van WereldLichtjesdag een āgolf van lichtā over de aarde. Elke tweede zondag van december is het WereldLichtjesdag. Om 19.00 uur lokale tijd steken mensen over de hele wereld kaarsjes aan ter nagedachtenis aan overledenā¦
Dit is hoe slecht zonnebanken Ć©cht zijn voor je huid
https://scientias.nl/dit-is-hoe-slecht-zonnebanken-echt-zijn-voor-je-huid/
Published: December 14, 2025 08:03
Dat zonnebanken slecht zijn voor je huid, weten de meeste mensen inmiddels wel. Maar hoe slecht precies en waarom bleef lang onduidelijk. Nieuw onderzoek toont nu aan wat er gebeurt met het DNA in de huidcellen van mensen die regelmatig onder de zonnebankā¦
Wetenschappelijk je plant in leven houden
https://scientias.nl/wetenschappelijk-je-plant-in-leven-houden/
Published: December 14, 2025 07:59
Planten in leven houden kan een hele opgave zijn. Met volle moed haal je een plant in huis, zet ām in een leuke pot, en danā¦ ja dan vergeet je de plant water te geven, of misschien geef je veel te veel. En is water eigenlijk het enige dat een plant nodigā¦
Angst en slapeloosheid lijken belangrijk onderdeel van het immuunsysteem aan te tasten
Published: December 13, 2025 16:00
Wie regelmatig ligt te piekeren of nachtenlang naar het plafond staart, loopt mogelijk extra risico op gezondheidsklachten. Angst en slapeloosheid lijken namelijk gelinkt aan de afbraak van naturalkillercellen, cruciale immuuncellen die ziekteverwekkers enā¦
Zee-egelsoort in de buurt van de Canarische Eilanden legt vanuit het niets massaal het loodje
Published: December 13, 2025 12:00
Vanwege een nog onbekende oorzaak zijn in 2022 en 2023 enorm veel zee-egels omgekomen rond de Canarische Eilanden. Het gaat om de zee-egelsoort Diadema africanum die rondom de Canarische Eilanden en ook in de buurt van Madeira te vinden is. Onderzoekersā¦
Songteksten worden al 50 jaar simpeler en negatiever. En dat zegt veel over onze mentale staat
Published: December 13, 2025 11:26
Nee, je wordt niet oud als je keer op keer verzucht dat die popmuziek van tegenwoordig geen fatsoenlijke songtekst meer bevat: je hebt gewoon gelijk. En de populaire muziek uit de Verenigde Staten wordt niet alleen simpeler, maar ook negatiever. Het heeftā¦
Dit is hoe ijsberen zich aanpassen aan een warmere wereld
https://scientias.nl/dit-is-hoe-ijsberen-zich-aanpassen-aan-een-warmere-wereld/
Published: December 13, 2025 11:01
De toekomst van de ijsbeer ziet er somber uit. Naar schatting zal meer dan twee derde van alle ijsberen tegen 2050 zijn verdwenen. Het is zelfs niet onrealistisch dat het dier uitsterft tegen het einde van deze eeuw. Maar er is een sprankje hoop.ā¦